Υπήρξε για πολύ καιρό ο πλέον αναγνωρισμένος στο εξωτερικό τούρκος λογοτέχνης και ο πιο πολυμεταφρασμένος. Γεννήθηκε το 1923 σε ένα μικρό χωριό της Κιλικίας, στην νότια Τουρκία, το Hemite (σημερινή ονομασία Gökçedam) από Κούρδους γονείς. Το πραγματικό του όνομα ήταν Kemal Sadık Gökçeli . Οι γονείς του, οι οποίοι είχαν καταγωγή από το χωριό Ernis (σημερινό Ünseli) κοντά στη λίμνη Van, είχαν εγκατασταθεί εκεί μετά από αρκετό διάστημα προσφυγιάς εξαιτίας της Ρώσικης κατοχής κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αρκετοί βιογράφοι υιοθετούν ως έτος γέννησης του το 1923. Τα παιδικά του χρόνια ήταν αρκετά δύσκολα, έχασε το δεξί του μάτι μετά από ένα ατύχημα με μαχαίρι κατά την διάρκεια της ιερής θυσίας. Επίσης σε ηλικία πέντε ετών ήταν μάρτυρας στη δολοφονίας του πατέρα του από τον θετό του γιο κατά της διάρκειας της προσευχής στο Τζαμί. Η τραγωδία αυτή ήταν η βάση για ένα άλλο μυθιστόρημά του, το έργο Σαλμάν ο μοναχικός, που κυκλοφόρησε το 1980. Αυτές οι τραυματικές εμπειρίες άφησαν τον Kemal μια δυσκολία στην ομιλία, ένα τραύλισμα που κράτησε μέχρι που ήταν δώδεκα ετών. Στις εννέα Kemal άρχισε το σχολείο σε ένα γειτονικό χωριό, και αργότερα συνέχισε την επίσημη εκπαίδευση του στο Kadirli, της επαρχίας Osmaniye.
Ο Κεμάλ από μικρός έγραφε διάφορες ιστορίες, τις οποίες εξιστορούσε στους φίλους του, ωστόσο η μητέρα του δεν το είχε αναγνωρίσει μέχρι τη στιγμή που έγραψε έναν επικήδειο για τον θάνατο ενός από τα αδέρφια του, οι οποίοι όλοι ήταν περιβόητοι ληστές της περιοχής.
Αφού παράτησε το σχολείο το τελευταίο έτος, έκανε διάφορες δουλειές: μεταξύ άλλων δούλεψε σε πλούσιους γαιοκτήμονες και σε εργοστάσια, ενώ για ένα διάστημα εργάστηκε και στη βιβλιοθήκη των Αδάνων. Αργότερα ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και τελικά έγινε συγγραφέας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1940 έρχεται σε επαφή με αριστερούς καλλιτέχνες και συγγραφείς όπως ο Pertev Naili Boratav, ο Abidin Dino και ο Arif Dino. Διαβάζει με βουλιμία ξένη λογοτεχνία και ό,τι σοσιαλιστικό βιβλίο ή έντυπο πέφτει στο χέρι του, ανάμεσά τους και το Κομμουνιστικό μανιφέστο που τότε κυκλοφορούσε σε δακτυλογραφημένα αντίτυπα. Φυλακίστηκε για πολιτικούς λόγους για πρώτη φορά όταν ήταν 17 ετών. Το 1943, ο Kemal δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο Ağıtlar ("Ballads"), μια συλλογή φολκλορικών θεμάτων. Αφού ολοκλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία γύρισε στη Κωνσταντινούπολη το 1946 και εργάσθηκε ως επιθεωρητής αερίου σε μια Γαλλική εταιρία αερίου. Το 1948, επέστρεψε στο Kadirli και εργάστηκε για κάποιο διάστημα ως επιθεωρητής σε έναν ορυζώνα , αργότερα ξεκίνησε να γράφει γράμματα για του αναλφάβητους. Συνελήφθη το 1950 επειδή τον κατηγόρησαν ότι διέδιδε τον κομμουνισμό και κρατήθηκε στις φυλακές του Κοζάν. Μετά την απελευθέρωσή του το 1951, επέστρεψε στην İstanbul και εργάστηκε στην εφημερίδα Cumhuriyet έως το 1963 και έγραφε με το ψευδώνυμο Yaşar Kemal.
Εν τω μεταξύ, δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο Sarı Sıcak (Yellow Heat) το 1952 και το 1955 έγραψε το πιο δημοφιλές και επαναστατικό έργο του το Memed (Memed, My Hawk), το οποίο μεταφράστηκε σε περισσότερες από σαράντα γλώσσες ,ήταν υποψήφιος για βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας το 1973 για το έργο αυτό. Αργότερα το 1984 το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Πίτερ Ουστίνοφ («Το γεράκι» ο τίτλος της στα ελληνικά) και τη μουσική της υπέγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις. Το 1962, προσχώρησε στο Εργατικό κόμμα της Τουρκίας στο οποίο εργάστηκε ως μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου και μέλος της κεντρικής εκτελεστικής επιτροπής. Έχει εκδιωχθεί αρκετές φορές λόγω των γραπτών και των πολιτικών του δραστηριοτήτων. Ήταν από τους συνιδρυτές του εβδομαδιαίου πολιτικού περιοδικού Ant το 1967. Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ο Κεμάλ έζησε για δύο χρόνια στη Σουηδία. Εκεί μεταφέρθηκε στο θέατρο το μυθιστόρημα του Teneke. Συμμετείχε στη δημιουργία της Συντεχνίας των Συγγραφέων της Τουρκίας το 1973 και διετέλεσε πρώτος πρόεδρος το 1974-75. Ήταν επίσης ο πρώτος πρόεδρος του Συλλόγου συγγραφέων PEN που ιδρύθηκε το 1988.
Λόγω ενός άρθρου που δημοσίευσε στο Der Spiegel το 1995, συνελήφθη και δικάστηκε από το Δικαστήριο Κρατικής Ασφάλειας της Κωνσταντινούπολης και αθωώθηκε. Την ίδια χρονιά καταδικάστηκε σε φυλάκιση για 1 έτος και 8 μήνες για άρθρο που δημοσίευσε στο Index on Censorship, αλλά η ποινή του αναβλήθηκε.
Στα ελληνικά κυκλοφόρησαν πέντε βιβλία από τις εκδόσεις Θεμέλιο (ανάμεσά τους «Η θυμωμένη θάλασσα» και η «Ιστορία ενός Νησιού»), «Ο τσακιτζής» (Αγρα), «Ο μεσόστύλος» (Κέδρος).
Το 1997 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του Η ιστορία ενός νησιού (Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana), που διαδραματίζεται λίγο μετά το τέλος του Ελληνοτουρκικού πολέμου, το 1922. Με κεντρικούς ήρωες έναν Τούρκο, που συνεχίζουν να τον καταδιώκουν τα φαντάσματα του πολέμου και των εκλημάτων που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκειά του, και έναν Έλληνα, που τον πνίγει η αδικία για τον αναγκαστικό ξεριζωμό, ο Γιασάρ Κεμάλ μιλά για όλους τους ανθρώπους που έχουν υποφέρει από τους πολέμους.
Πέθανε στις 28 Φεβρουαρίου 2015, σε ηλικία 92 ετών, σε νοσοκομείο της Κωνσταντινούπολης, όπου νοσηλευόταν, και κηδεύτηκε στο Νεκροταφείο Ζιντσιρλικουγιού (Zincirlikuyu Cemetery).
Ο Κεμάλ τιμήθηκε με σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία και το όνομά του είχε αναφερθεί πολλές φορές για το Νόμπελ, όμως δεν το έλαβε ποτέ. Ο πρώτος Τούρκος λογοτέχνης στον οποίο απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας έγινε εντέλει ο Ορχάν Παμούκ, το 2006.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου