Η επιρροή του Ναζίμ Χικμέτ στη Τουρκική Λογοτεχνία.

Ο Ναζίμ Χικμέτ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 20 Νοεμβρίου του 1901 ( από το περιβάλλον της οικογένειας, επειδή δεν ήθελαν για 40 ημέρες να φανεί ένα χρόνο μεγαλύτερος, θεώρησαν ως ημερομηνία γέννησης τις 15 Ιανουαρίου του 1902, ημερομηνία της οποία υιοθέτησε και ο ίδιος), πέθανε στις 3 Ιουνίου του 1963 στη Μόσχα.

Ο Χικμέτ ήταν ο επαναστάτης στη κλασσική έως τότε θεώρηση της Τούρκικης λογοτεχνίας. Κατάφερε να μεταδώσει τις ιδέες του χωρίς ωστόσο να φύγει από την παραδοσιακό πολιτισμό της Τουρκίας. Ο ίδιος έφερε μια νέα πνοή στη Τούρκικη ποίηση, καθώς αγνόησε τα έως τότε έμμετρο λόγο και δημιούργησε μια νέα κίνηση στη Τούρκικη ποίηση, την ελεύθερη ποίηση, χωρίς μέτρα και ομοιοκαταληξίες.

Ο Χικμέτ λόγω των ιδεών του, τις οποίες δεν πρόδωσε ποτέ. Αποτελεί μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της Τουρκίας και της σύγχρονης ιστορίας της. Πολλοί τον κατηγόρησαν ως προδότη, εξαιτίας των σχέσεων του με την Σοβιετική Ένωση και το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας. Το επίσημο κράτος του αφαίρεσε την Τούρκική υπηκοότητα το 1951, η οποία του δόθηκε πίσω 50 χρόνια μετά το θάνατο του, όπως ανακοινώθηκε και από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο το 2001 Τσεμίλ Τσιτσέκ. Ο Τσιτσέκ είχε δηλώσει « Τα αδικήματα τα οποία ανάγκασαν τις αρχές την εποχή εκείνη να του αφαιρέσουν την υπηκοότητα δεν θεωρούνται σήμερα εγκλήματα».

Ο Χικμέτ θεωρείται εγκληματίας, μόνο και μόνο για τις ιδέες του. Τα αδικήματα του ήταν το γεγονός ότι μνημόνευσε τον Μαγιακόγσκυ και το γεγονός ότι για πρώτη φορά ο Έλληνας, ο οποίος μέχρι τότε θεωρούνταν ο κακός, ο βίαιος και ο ανήθικος και η Ελληνίδα ήταν η πόρνη, η οποία έβγαζε από τον ίσιο δρόμο τον Τούρκο και το έσερνε στην αμαρτία. Οι Μαρξιστές λογοτέχνες, με κύριο εκφραστή τον Χικμέτ, πρωτεργάτη του λογοτεχνικού αυτού ρεύματος στη Τουρκία, θεωρούν ότι στον αγώνα κατά των εκμεταλλευτών, εχθρός είναι ο καπιταλισμός και  ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός.Όπως γράφει και ο ίδιος ο Χικμέτ στο έργο του Είναι ωραίο να ζεις φίλε μου « Δεν είμαι εχθρός κανενός. Είμαι όμως εχθρός αυτών που σκότωσαν τον Μουσταφά Σουπχή αλλά και όλων των εκμεταλλευομένων. Αλλά όχι μόνο τον δικών μας, αλλά και όλων των εκμεταλλευομένων του κόσμου. Είμαι κατά των φασιστών, των ιμπεριαλιστών κατά της γυναίκας που τραυμάτισε των Λένιν (…)», οι εργαζόμενοι έχουν θετική εικόνα ανεξάρτητα από την εθνική τους ταυτότητα.

Ο Τούρκος Νομπελίστας συγγραφέας Ορχάν Παμούκ, είχε δηλώσει για τον Χικμέτ «Η αντιμετώπιση του Τούρκικου κράτους στον Χικμέτ, είναι ένα παράδειγμα καταπίεσης των διανοούμενων στην σύγχρονη Τουρκία». Ο Παμούκ λέγοντας αυτά, αναφερόταν στο γεγονός ότι ο Χικμέτ καταδικάστηκε για τις μαρξιστικές ιδέες του.

Ο Χικμέτ, συνολικά πέρασε 15 χρόνια στις φυλακές και στο τέλος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Τουρκία και βρέθηκε εξόριστος στη Σοβιετική Ένωση, όπου και πέθανε σε ηλικία 61 ετών το 1963. Ο τάφος του βρίσκεται στη Μόσχα.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 τα έργα του Χικμέτ αναδημοσιεύτηκαν τα βιβλία του για πρώτη φορά μετά το 1936, γεγονός που σημείωσε μια ανανέωση στη ποίηση της χώρας.

Τα έργα του Χικμέτ μεταφράστηκαν σε παραπάνω από 50 γλώσσες, στα ελληνικά αρκετά έργα μεταφράστηκαν και από το Ρίτσο, και αρκετά μελοποιήθηκαν από το μεγάλο Έλληνα συνθέτη Μάνο Λοίζο. Επίσης ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα του Χικμέτ είναι «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» το οποίο το έγραψε το 1952 και εξημνούσε τον Έλληνα κομμουνιστή Νίκο Μπελογιάννη.

Το 1950 μοιράστηκε μαζί με τον Πάμπλο Νερούδα το Διεθνές βραβείο Ειρήνης της Σοβιετικής Ένωσης. Ο ίδιος Ο Νερούδα, δήλωσε για τον Χικμέτ:

« Ένας μεγάλος ποιητής έγραψε για όλον το κόσμο.

Ένας μεγάλος άνθρωπος ανήκει στην ανθρώπινη πλειοψηφία.

Ένας μεγάλος πατριώτης βασανισμένος από την πατρίδα του.

Ο Ναζίμ Χικμέτ δεν έχει όμοιο του στη ποίηση του αιώνα του.

Ήταν για μένα η ενσάρκωση του ηρωισμού και της τρυφεράδας.»

Θα κλείσω χρησιμοποιώντας λόγια της Αντονίνα Σβετσέφσκαγια.

« Την πρώτη φορά που ο Ναζίμ μπήκε σε ταξί στη Μόσχα, τον ρώτησε ο ταξιτζής ‘‘που πάμε αφεντικό;’’, ο Ναζίμ θύμωσε και του είπε ‘‘τι αφεντικό; Από που βγήκε αυτό; Αυτή δεν είναι η χώρα των εργατών και των αγροτών;’’

Βιβλιογραφία

·         Can Dündar, Nazım, İmge kitabevi, 13. Baskı

·         Ηρακλής Μήλλας, Εικόνες Ελλήνων και Τούρκων, εκδόσεις Αλεξάνδρεια

·         Ναζίμ Χικμέτ τα έργα του ΙΙ, μετάφραση Στέλιος Μαγιόπουλος, Σύγχρονη Εποχή

·         Ιωάννης Μπακιρτζής, Εισαγωγή στην ιστορία της Ουωμανικής και Τουρκικής λογοτεχνίας, εκδόσεις Σπανίδη

·         Αναστάσιος Ιορδάνογλου, Περίοδοι της Τουρκικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, εκδόσεις Αντ. Σταμούλη.